بيمه در دنياي امروز :

امروز ديگر تصوراين كه گونه اي از فعاليت انسان بدون وجود بيمه شكل پذيردمشكل است . به ويژه آن كه در قرن بيستم تحولات تكنولوژي ، حمل و نقل وارتباطات با سرعت و وسعت شگفت آوري انجام پذيرفته است . برجسته ترين نمونه اين موضوع پيشرفت موتور اتوموبيل است كه متعاقب آن بيمه اتوموبيل به يكي ازمهم ترين بخش هاي صنعت بيمه تبديل شده است .

توسعه مهم ديگر، افزايش تعداد ريسك هاي يگانه خيلي بزرگ است .نفتكش هاي غول پيكر و هواپيماهاي بسيار بزرگ نمونه هايي هستند كه نشان مي دهند سرمايه تحت پوشش بيمه ممكن است صدها ميليون تومان ارزش داشته باشد. مشكلات مربوط به پوشش چنين سرمايه هاي عظيمي باعث شده است كه بيمه گران به پشتيباني يكديگر، يك خطر بزرگ را در سطح داخلي و بين المللي به صورت بيمه اتكايي مجدد بين خود توزيع كنند و از عهده جبران خسارت هاي هنگفت برآيند.

همراه با ارتقا و پيچيدگي بيشتر زندگي انسان امروز، بيمه ها نيز از زواياي مختلف و با شتاب توسعه يافته اند. زيان هايي كه ممكن است به طور ناخواسته در جريان فعاليت و زندگي عادي هر فردي به ديگران وارد آيد و در قبال آن ها مسؤول واقع شود بابيمه مسؤوليت تحت پوشش قرار ميگيرند.در اين خصوص ، مي توان به بيمه مسؤوليت پزشكان و بيمه مسؤوليت توليد كنندگان اشاره كرد. نمونه هاي جديدتر، بيمه افترا براي روزنامه نگاران و ايستگاه هاي راديو و تلويزيون و بيمه آلودگي ناشي از نشت نفت از تانكرهاست . بيمه هاي سيل ، زلزله وخرابي كامپيوترنيز بر همين منوال ظهور كرده اند.

بيمه هاي زندگي نيز پيشرفت هاي شگرفي يافته و مجموعه متنوعي از انواع اين نوع بيمه را ارائه كرده است در اين زمينه انواع بيمه هاي مستمري و عمر و پس انداز به طور چشم گيري افزايش يافته است در ادامه ، بيمه گران رشته زندگي مجبور شده اندكه با مشكلات جديدي نظير بيماري ايدز مواجه شوند و درباره پيشرفت علم ژنتيك بينديشند

بیمه روشی برای تقسیم خطر با دیگران است. از دوران باستان، برخی افراد منابع مالی خود را برای کمک به کسانی‌که متحمل ضرر می‌شدند، به‌طور مشترک سرمایه‌گذاری می‌کردند.

گفته می‌شود بیمه نوعی سرمایه‌گذاری است. اما نه از آنگونه که کسی انتظار داشته باشد. پولش را پس بگیرد. و البته قمار هم نیست. یک قمار باز خطر می‌کند، در حالی‌که بیمه علیه خطر از انسان محافظت می‌کند. بیمه روشی برای تقسیم خطر با دیگران است. از دوران باستان، برخی افراد منابع مالی خود را برای کمک به کسانی‌که متحمل ضرر می‌شدند، به‌طور مشترک سرمایه‌گذاری می‌کردند. حضرت موسی به قوم اسرائیل دستور داده بود که به‌صورت دوره‌ای، مقداری از تولیدات خود را به خارجیان مقیم، پسران بی‌پدر و زنان بیوه کمک کنند (کتاب تثنیه دومین کتاب تورات) ریشهٔ بیمه به زمان تمدن بابل برمی‌گردد. تاجران تشویق می‌شدند که به کاروان‌های تجاری وام‌های کوتاه مدت بدهند و وقتی کالا به سلامت به مقصد رسید پول خود را با سود پس بگیرند. این فعالیت مشابه یکی از قوانین حقوق دریائی است که در نظام‌نامهٔ حمورابی به رسمیت شناخته شد (۲۱۰۰ سال قبل از میلاد(.

این قانون، عقدی به‌صورت رهن است که صاحب کشتی در مقابل گرو گذاردن کشتی و گاهی گرو گذاردن کرایهٔ قابل دریافت کشتی، میلغی دریافت می‌دارد در صورتی‌که کشتی غرق شود یا از بین برود پول طلبکار از بین می‌رود. ولی اگر کشتی به سلامت بازگشت مبلغ قرض به‌اضافهٔ سودی که نرخ آن از حد معمولی بیشتر است به طلبکار مسترد می‌گردد (تعداد دفعاتی که کشتی‌ها سالم برمی‌گشتند زیادتر بود). این مشابه روشی بود که فنیقی‌ها در تجارت دریائی خود به‌کار می‌گرفتند. رومیان باستان انجمن تدفین داشتند. به‌نوعی مانند بیمهٔ عمر، که مخارج تدفین و پرداخت مبلغی به بازماندگان عضو این انجمن را به‌عهده داشت. با گسترش شهرها و تجارت در اروپا، انجمن‌های قرون وسطائی برای حفظ اعضاء خود از زیان خطراتی مانند آتش‌سوزی و غرق شدن کشتی، آزاد کردن اسرا از دست دزدان دریائی، ترتیب مراسم تدفین در خور و شایسته و حمایت در زمان فقر و بیماری متعهد شدند.

طبق شواهد، اولین قرارداد بیمه مربوط به اواسط قرن چهاردهم است. بیمهٔ دریائی در میان ملل اروپائی وابسته به تجارت دریائی، عمومیت اجرائی داشت. در لندن، قهوه‌خانهٔ لویدز محلی بود که تاجران، صاحبان کشتی و بیمه‌گران برای معاملات تجاری با هم ملاقات می‌کردند. سرمایه‌گذاران که پیشنهاد قرارداد بیمه را به دریانوردان می‌دادند، اسامی خود را در زیر ورقه‌ای می‌نوشتند و مقدار مشخصی از خطر را در مقابل مبادلهٔ مبلغ معینی (همان حق بیمه)، تقبل می‌کردند. بدین ترتیب تا آخر قرن هجدهم، لویدز به اولین شرکت بیمهٔ مدرن تبدیل شد. در سال ۱۹۶۳ ادموند هالی، ستاره‌شناس، اولین جدول مرگ‌ومیر را بر اساس قوانین آماری مرگ‌ومیر و سود تهیه کرد. این جدول در سال ۱۷۵۶ توسط ژوزف دادسون اصلاح شد. و بدین ترتیب محاسبهٔ نرخ حق بیمه برای سنین مختلف مقدور شد. در حالی‌که قبلاً برای تمام سنین یکسان محاسبه می‌شد.

●بیمه‌ٔ امروزی

امروز وقتی‌که مردم خود را بیمه می‌کنند به این معنی است که کماکان خطر خود را با بیمه‌گر تقسیم می‌کنند. شرکت‌های مدرن بیمه، آماری را که نشانگر میزان ضررهای گذشته، مانند خطر آتش‌سوزی و غیره است مطالعه می‌کنند تا بتوانند میزان ضررهائی را که ممکن است در آینده به مشتریانشان تحمیل شود، حدس بزنند. شرکت‌های بیمه از وجوهی که مشتریان به آنها می‌پردازند، برای جبران خسارت اشخاص متضرر شده اقدام می‌کنند.

●آیا همه به بیمه نیاز دارند؟

واقعاً شما به بیمه نیاز دارید؟ چه نوع بیمه‌ای برای شرایط شما مناسب است؟ در برخی از کشورها داشتن انواع خاصی از بیمه‌ها اجباری است. و در برخی دیگر هم، خیلی از انواع بیمه شناخته نشده است. به‌علاوه هزینهٔ بیمه و انواع پوشش آن در کشورهای مختلف متفاوت است. اما اصل اساسی بیمه یعنی شراکت در خطر، در همه جا یکسان است. به این ترتیب صرف هزینه برای بیمه، کار عاقلانه‌ای است. حتی اگر هیچ دعوائی اقامه نشود. به نظر شما همراه داشتن یک لاستیک یدک در پشت ماشین سرمایه‌گذاری بیهوده‌ای است؟ حتی اگر هرگز از آن استفاده نشود احساس امنیتی که راننده از بودن این لاستیک در ماشین دارد، صرف هزینهٔ آن را قابل قبول می‌کند. هر چند بعضی از خسارت‌ها با پرداخت پول قابل جبران نیستند. ولی می‌توان بخشی از خسارت‌های وارده را جبران کرد.

اصول بيمه را كه شامل همه بيمه ها مي شود به صورت زير بيان مي كنند:

الف- بيمه تنها به اندازه ارزش واقعي اموال تحت پوشش بيمه خسارت را جبران مي كند. براي مثال بيمه نميتواند زيان هاي عاطفي را تحت پوشش قرار دهد.

ب - همواره بايد تعداد فراواني خطرهاي همگون وجود داشته باشد تا بااستفاده از تشابه خطرها بتوان خسارت را بين همه بيمه گذاران توزيع كرد.

پ - بايد امكان محاسبه احتمال وقوع خسارت وجود داشته باشد تا بيمه گران بتوانند حق بيمه متناسب با خطر مربوط را تعيين كنند.

ت - خسارت ها نبايد عمدي و قابل اجتناب باشند يا قبل از بيمه كردن ، به وجودآمده باشند. به طور بديهي نمي توان براي خانه اي كه آتش گرفته و فردي كه فوت كرده است بيمه نامه گرفت .

ث - زيان مالي برخي از خطرها چنان گسترده است كه فقط دولت توانايي مقابله با آن ها را دارد. اين نوع خطرها ) اغلب ناشي از جنگ يا تابش هاي هسته اي و راديواكتيو( به طور معمول بيمه پذير نيستند.

خطر :

بيمه نگراني ناشي از خطر را از زندگي مردم و فعاليت هاي اقتصادي دور مي كندو به بيمه گذاران آرامش خاطر مي دهد. بيمه گذار مي داند كه در ازاي پرداخت حق بيمه چنانچه حادثه نامنتظره اي رخ دهد، زيان مالي آن از محل حق بيمه هاي جمع آوري شده جبران خواهد شد. به بيان بهتر، بيمه گذار با پرداخت حق بيمه و دريافت بيمه نامه ، آرامش خاطر به دست مي آورد پس اگر حادثه اي رخ نداد وخسارتي نيز دريافت نشد، خريدن بيمه نامه بيهوده نبوده است.

بيمه هاي غيرزندگي:

بيمه دريايي كه امروز وجود دارد احتمالا در حدود سده هاي يازدهم و دوازدهم ميلادي در منطقه اي در شمال ايتاليا به وجود آمده است شخصي به نام لومباردز درسده هاي چهاردهم و پانزدهم انگليسي ها را با اين نوع فعاليت آشنا ساخت مفاهيم بيمه گر و بيمه گري ، نخستين بار در بيمه دريايي مطرح شد. آن روزها هر بازرگاني كه حاضر به تقبل بخشي از يك خطر بود نام خود را همراه با سهمي كه از آن خطر قبول مي كرد در پايين صفحه اي كه جزئيات خطر مزبور در آن درج شده بود مي نوشت .آن وقت مالكان كشتي ها و بازرگانان دريافتند كه مي توانند كشتي ها را براي حمل اجناس سودآور اعزام كنند زيرا مي دانستند چنانچه كشتي دچار حادثه شود ازاين طريق جبران خواهد شد. در سال ۱۶۶۶ آتش سوزي بسيار بزرگي در لندن روي داد كه باعث به وجودآمدن بيمه آتش سوزي شد. معلوم نيست كه نخستين بيمه آتش سوزي به صورت امروزي در چه زماني صادر شد اما گفته مي شود كه نخستين شركت بيمه آتش سوزي به نام اداره آتش در سال ۱۶۸۰ بنيان نهاده شد كه بعدها فونيكس لقب گرفت.

نفع بيمه پذير يك اصل اساسي بيمه است . مفهوم اين اصل آن است كه فردي كه در صدد گرفتن بيمه است بايد به طور قانوني اختيار بيمه كردن اموال ، حادثه يازندگي را داشته باشد. به بيان ديگر، وقوع حادثه اي كه تحت پوشش بيمه است ، يامرگ بيمه شده بايد باعث زيان مالي براي خريدار بيمه شود. براي مثال ، آقاي بهزادي نمي تواند خانه آقاي بهروزي را بيمه كند زيرا تخريب خانه آقاي بهروزي موجب زيان مالي براي آقاي بهزادي نمي شود. بر همين قياس ، شما نمي توانيدزندگي ديگران را بيمه كنيد مگر آن كه منفعتي در زندگي فرد بيمه شده داشته باشيد.